BİLİŞSEL ÇELİŞKİ KURAMINA GÖRE BOŞANMIŞ BİREYLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Abstract

EVALUATION OF DIVORCED INDIVIDUALS ACCORDING TO COGNITIVE CONFLICT THEORY

Factors such as industrialization, urbanization and technological developments, have also affected the family establishment as well as other institutions. The change in structure, function and roles of the family has brought along some social influences. The increase in the divorce rate is one of them. There are many factors that affect divorce. Divorce in North of Cyprus according to tradition and customs is an undesirable phenomenon, but it has been increasing in the last 8 years. Children are the most affected population from the divorces. The future of society depends on the children growing up in healthy and organized environments. The well-being and peacefulness of the family is related to the establishment of the family on solid foundations. For this reason it is important to know that divorce is not just a phenomenon affecting the divorced couple, it is a social phenomenon that will also affect the future of society. In this research, the transition from the traditional large family to the nuclear family is compared by evaluating by the the divorce problem. The information obtained from the field related to the topic and the findings obtained from the semi-structured interviews with 460 individuals who have had divorce at least once are discussed with the quantitative and qualitative observation data and evaluated with the Cognitive Contradiction theory.

Keywords Cognitive dissonance. Divorce. Education. Extended family. Higher education. Marriage. Nuclear family. 

Özet

Sanayileşme, şehirleşme ve teknolojik gelişmeler gibi faktörler, diğer kurumlar üzerinde olduğu gibi, aile kurumunu da etkilemiştir. Ailenin yapı, fonksiyon ve rollerindeki değişim, bazı sosyal etkileri beraberinde getirmiştir. Boşanma oranındaki artış bunlardan biridir. Boşanmayı etkileyen birçok unsur vardır. Boşanma, geleneklerden, göreneklerden, dini inançlardan ve hukuki düzenlemelerden etkilenmektedir. Kıbrıs’ın kuzeyinde gelenek ve göreneklere göre boşanma, tercih edilmeyen bir olgu olmasına karşın, son 8 yıllık süreçte artış göstermektedir. Boşanmalarda, en çok etkilenen çocuklardır. Toplumun geleceği, çocukların sağlıklı ve düzenli ortamlarda yetişmesine bağlıdır. Ailenin sağlıklı ve huzurlu olması, ailenin sağlam temeller üzerine kurulmasıyla ilişkilidir. Bu nedenle boşanmanın sadece boşanacak çifti etkileyen bir olgu olmadığını, toplumun geleceğini de etkileyecek sosyal bir olgu olduğunu bilmek önemlidir. Bu araştırmada geleneksel geniş aileden çekirdek aileye geçişte, boşanma sorunu değerlendirilerek karşılaştırılmaktadır. Konuyla ilgili alan yazından edinilen bilgiler ve en az bir kez boşanma yaşamış 460 bireyle geçekleştirilen yarı yapılandırılmış görüşmelerden elde edilen bulgular, nicel ve nitel gözlem verileriyle birlikte tartışılarak Bilişsel Çelişki kuramıyla değerlendirilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Bilişsel çelişki. Boşanma. Eğitim. Geniş aile. Yüksek eğitim. Evlilik. Çekirdek aile.

KAYNAKLAR

Akdoğan, A 2002. Geleneksel Geniş Aileden Modern Cekirdek Aileye Gecicte Dini Hayattaki Degisim. Harran Üni. İlahiyat Fak. Dergisi, III;37.

Celenk, O & van de Vijver, F J 2013. What makes couples happy? Marital and life satisfaction among ethnic groups in the Netherlands. Journal of Cross-Cultural Psychology, XX (X); 1-19.

Celik, C 2010 Degisim Surecinde Turk Aile Yapısı ve Din-Paradigmatik Anlam ve Islev Farklilasmasi, Karadeniz Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 8 ; 25-35.

Cetinkaya, S K & Gencdoğan, B 2014. The relationship between marital quality, attitudes towards gender roles and life satisfaction among the married individuals. Psychology, Society, & Education 6(2) ; 94-112.

Ersoy, E 2009. Cinsiyet Kültürü Içerisinde Kadın ve Erkek Kimliği ( Malatya Örneği ). Fırat Universitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(2) ; 209-230

Çolakoglu, E T Bademci, H Ö  Karadayı F 2015. Determining Effects of Self Concept, Early Maladaptive Schemas, Perceived Parenting Styles on Interpersonal Reationships. TC. Maltepe Universitesi Fen-Edebiyat Fakultesi Dergisi ,2015 ; 1+2 

Kır, I 2011. Toplumsal Bir Kurum Olarak Ailenin Islevleri. Electronic Journal of Social Sciences, 10 (36) ; 381-404.

Jenkins, J.M. 2000. Marital conflict and children’s emotions; The Development of an Anger Organization. Journal of Marriage and The Family, 62 (8), 723-736

Kutlu, L et al 2007. Annelere Çocukluklarında Uygulanan Ceza Yontemleri ile Cocuklarına Uyguladıkları Ceza Yontemleri Arasindaki Iliski. Anatolian Journal of Psychiatry, 8 ; 22-29.

Newman, Louise K. 2002. “Sex, Gender and Culture: Issues in the Definition, Assesment and Treatment of Gender Identity Disorder”, Clinical Child Psychology and Psychiatry,  V.7 ; 358-367

Monteoliva, A Garcia, J Calvo, A 2012. Differences between men and women with a dismissing attachment style regarding their attitudes and behaviour in romantic relationships, International Journal of Psychology, 47 (5) ; 335–345.

SCOTT, W Joan 1986. Gender: A Useful Category of Historical Analysis. The American Historical Review, 91:1053-1075.

Seligman, M. E. P & Csikszentmihalyi, M 2000. Positive psychology an introduction. American Psychologist, 55(1) ; 5- 14.

Yıldız, M.A. ve Baytemir, K 2016.  Evli Bireylerde Evlilik Doyumu ile Yaşam Doyumu Arasındaki İlişkide Benlik Saygısının Aracılığı, İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,  17 (1)

 Akınturk T 1996. Aile Hukuk,. Ankara p.252.

Aronson E Wilson T. Akert, R 2012. Sosyal Psikoloji,  İstanbul: Kaknüs Yayınları (Çev: Akhan Gündüz)

Battal A 2008. Bosanma Sebepleri, T.C. Basbakanlık Aile ve Sosyal Arastırmalari Genel Mudurluğu &Akademik Dayanısma Arastırma ve Gelistirme Vakfı, Istanbul. s. 21.

Bilton T Bonnett K Jones P Lawson  T  Skinner  D Stanworth, M  Webster  A 2009. Sosyoloji, Siyasal Kitabevi, Ankara, s. 230.

Cuceloğlu, D 2011. Insan Davranısı, Remzi Kitabevi, Istanbul.

Cagan, K 2011. Ailenin Islevleri, (Kadir Canatan-Ergün Yildirim, Aile Sosyolojisi içinde), Acilimkitap Yay. Istanbul, s. 89.

Demirkan SY Ersöz AG Sen RB Ertekin E Sezgin Ö Turgut AM Şehitoğlu N (Araştırma Ekibi) 2009. Boşanma Nedenleri Araştırması, T.C. Başbakanlık Aile ve Sosyal Araştırmaları Genel Müdürlüğü, Ankara, s. 5.

Festinger, Leon 1957. A Theory of Cognitive Dissonance, Stanford University Press,

Gökce B 1991. Evlilik Kurumuna Sosyolojik Bir Yaklasim, Aile Yazilari 4, Başbakanlik Aile Araştirma Kurumu Baskanligi, Ankara, s. 394.

Kagitcibasi C Cemalcılar Z 2015. Dunden Bugune Insan ve Insanlar, Evrim Yayınevi,Itanbul, 2015.

Kirik, A.M. 2013. Gelisen Web Teknolojileri ve Sosyal Medya Bagimliligi, Bulundugu eser: Sosyal Medya Araştırmaları – I “Sosyallesen Birey. Büyükaslan, A., Kırık, A.M. (Ed.). Konya: Cizgi Kitabevi.

Lee, J. W. (Ed). 2005. Gender Roles, New York: Nova Science Publishers.Lupton, Deborah. (2002), Duygusal Yaşantı, (Çev. M.Cemal), İstanbul, Ayrıntı Yayınları.

Ozankaya, Ozer 1979. Toplumbilimine Giris, Ank. Unv. Siyasal Bil. Fak. Yay. No: 431, 3. Baskı, Ankara  s. 243.

Özgüven, İ 2000. Evlilik ve Aile Terapisi, Pdrem Yay. Ankara, s.5.

Paçacı İ 2008. Sosyal Hayattaki Değişim Sürecinde İslam Aile Hukuku, Evlenme ve Boşanma Örneği. İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi, 11 ; 59–92.

Sayın Ö 1990. Aile Sosyolojisi Ailenin Toplumdaki Yeri, Ege Ünv. Basımevi, İzmir

Hayrettin K 2006. İslâm’da Kadın ve Aile, Ensar Neşriyat, İstanbul s. 59.

Seligman, M. E. P. 2007. Gerçek Mutluluk (S. Kunt, Çev.). Ankara: HYB Yayınları.

Şentürk Ü 1977. Çocuk Haklarını Öğrenmeyi Engelleyen Bir Olgu Olarak Ailenin Parçalanması, Birinci Sosyal Hizmetler Şurası Kitabı, SHÇEK Yay. Ankara, 2004. s. 192-193.

Sayın Ö 1991. Aile İçi İlişkilerin Toplum ve Birey Boyutunda Çözümlenmesi, Aile Yazıları 4, Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Başkanlığı, Ankara, , s. 538.

Tekeli İ 1977. Bağımlı Kentleşme, Mimarlar Odası Yayınları, İstanbul, 1977.

Tekeli İ 2014. Kent Kentli Hakları Kentleşme ve Kentsel Dönüşüm, Tarih Vakfı Yayınları, 2014.

Tezcan, M 2014.  Sosyolojiye Giriş, Anı Yay. Ankara, s. 135

Türkdoğan O 2014. Sosyal Hareketlerin Sosyolojisi, IQ Kültür Sanat Yayıncılık, İstanbul, 2014

Zimmerman,  CC 1990.  Yeni Sosyoloji Dersleri, Çev. A.Kurtkan, İstanbul, 1964, s. 264; Nakleden, Yümni, Sezen, Sosyoloji ve Din Sosyolojisinde Temel Bilgiler ve Tartışmalar, İfav Yay. İstanbul s. 117.

Yıldırım ve Şimşek 2005

 Imamoğlu S 2008.  Genç Yetiskinlikte Kisilerarası Iliskilerin Cinsiyet, Cinsiyet Rolleri ve Yalnizlik Algisi Acisindan Incelenmesi. Ph. D. Thesis, Marmara Üniversitesi, Istanbul

Celen, Mehmet “Turkiye’de Bosanma Olgusu ve Bosanma Cesitleri”, www.manevisosyalhizmet.com/wp-content/.../turkiyede- bosanma.pdf.(10.04.2014).

Evlenme ve Bosanma Istatistikleri, KKTC Aile Mahkemesi Kayıtları, 2016.

Yılmaz, Tuncay ve Fidan, Fatma.  “Kadın Açısından Boşanma: Bir Başlangıç mı? Yoksa Son mu?”, cws.emu.edu.tr/... Tuncay%20YILMAZ%20&%20%20Fatma%20FiDAN.pdf.