SERBEST ZAMAN ETKİNLİĞİ OLARAK EGZERSİZ YAPAN ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNDE GÜDÜSEL YÖNELİM VE PSİKOLOJİK İYİ OLUŞ İLİŞKİSİ

Abstract

The aim of this study is primarily to analyze the relationship between motivational orientation and psychological wellbeing for the university students participating in exercise as a leisure time activity. There 488 university students in the research who are engaged with different physical activities as leisure time activities. While determining the motivational profiles towards leisure time activities of the participants, Behavioral Regulations in Exercise Questionnaire-2 (BREQ-2) has been used and Psychological Wellbeing Scale has been used in determining the levels of psychological wellbeing. Differences between sexes have been observed in terms of introjected regulation points, extrinsic regulation points and amotivation points. Female participants have lower levels of introjected and extrinsic regulation and amotivation averages compared to male participants. Statistically, no significant difference between intrinsic regulation and psychological wellbeing levels of the participants has been found in terms of sex variable. When the relationship between motivational orientation and psychological wellbeing levels of the participants are considered, there is a positive relationship among intrinsic and introjected regulation and psychological wellbeing; and there is a negative relationship between extrinsic regulation (r=0.009; p<0.05) and amotivation. As a result of Multiple Regression Analysis, there are significant relationships between psychological wellbeing and intrinsic motivation; and among motivation by introjected, extrinsic regulation and amotivation. The findings shows that male university students engaging in exercise as leisure time activity participate in activities without thinking about guilt, abashment, exterior drives or the reasons why they do exercises when compared to female participants.

Key Words: recration, motivational regulation, psychological well-being, self-determination theory

ÖZET

Bu araştırmada öncelikli olarak, serbest zaman etkinliği olarak egzersiz ile uğraşan üniversite öğrencilerinin güdüsel yönelim ve psikolojik iyi oluş arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmıştır.Araştırmaya serbest zaman etkinliği olarak farklı fiziksel aktivitelerekatılan 488üniversite öğrencisi katılmıştır. Katılımcıların serbest zaman etkinliklerine yönelik güdüsel profillerini belirlemek üzere Egzersizde Davranışsal Düzenlemeler Ölçeği-2; Psikolojik iyi oluş düzeylerinin belirleme için ise Psikolojik Iyi Oluş Ölçeği kullanılmıştır.Katılımcıların içe atımla düzenleme dışsal düzenleme ve güdülenmemepuanlarında cinsiyete göre farklılık görülmüştür.Kadın katılımcılarıniçe atımla ve dışsal düzenleme ile güdülenmeme ortalamaları erkek katılımcılardan daha düşük düzeyde bulunmuştur.Katılımcıların içsel düzenleme ve psikolojik iyi oluş düzeyleri arasında ise cinsiyet değişkenine göre istatistiksel açıdan anlamlı bir farklılık bulunmamıştır.Katılımcıların egzersize yönelimleri ile psikolojik iyi oluş düzeyleri arasındaki ilişki incelendiğinde ise,içselve içe atımla düzenleme ile psikolojik iyi oluş arasında pozitif; dışsal düzenleme ve güdülenmeme arasında ise negatif ilişki bulunmuştur.Çoklu regresyon analizi sonucunda, psikolojik iyi oluş ile içsel güdülenme, içe atımla güdülenme, dışsal güdülenme ve güdülenmeme arasında anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Bulgular, serbest zaman etkinliği olarak egzersiz yapan erkek üniversite öğrencilerinin kadın katılımcılara göre daha çok suçluluk duygusu, utanma, dış kaynaklı güdüler ile veya egzersiz yapmanın nedenlerini düşünmeksizin egzersize katıldıklarını göstermiştir.

Anahtar Kelimeler:serbest zaman etkinliği, güdüsel yönelim, psikolojik iyi oluş, hür irade kuramı

KAYNAKÇA

Açıl, A.A. (2006). Sizofrenik Hastalarda Fiziksel Egzersizin Ruhsal Durum ve Yasam Kalitesi Üzerine Etkisi, Cumhuriyet Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hemşirelik Programı, Yüksek Lisans Tezi, Sivas.

Annesi, J.J. (2006). Relations Of Physical Self-Concept And Self-Efficacy With Frequency Of Voluntary Physical Activity In Preadolescents: Implications For After-School Care Programming. Journal of Psychosomatic Research, 61(4), 515-520.

Biddle, S. J. H., Fox, K. R. &  Boutcher, S. H. (2000). Physical Activity And Psychological Well-Being. London: Routledge.

Brunet, J. & Sabiston, C.M. (2009). Social physique anxiety and physical activity: A self-determination theory Perspective, Psychology of Sport and Exercise, 10, 329-335.

Cengiz, C., Aşçı, F.H., &  İnce, M.L. (2008). Egzersiz Davranışı Değişim Basamakları Anketi: Geçerlik Ve Güvenirlik Çalışması, 10. Uluslar arası Spor Bilimleri Kongresi Bildiri Kitapçığı, s. 498-500.

Daley, A.J. (2002). Exercise Therapy and Mental Health In Clinical Populations: Is Exercise Therapy A Worthwhile Intervention?, Advances In Psychiatric Treatment, 8, 262-270.

Daley, A. &  Duda, J. L. (2006). Self-Determination, Stage Of Readiness To Change For Exercise, And Frequency Of Physical Activity In Young People. European Journal of Sport Science, 6: 231-243.

Deci E.L. &  Ryan, R.M. (1985). Intrinsic Motivation And Self-Determination In Human Behavior, Plenum Press, New York.

Deci E.L. A & Ryan, R.M. (2000). The ‘What’ And ‘Why’ Of Goal Pursuits: Human Needs And The Self-Determination Of Behavior, Psychological Inquiry 11, 227–268.

Deci, E.L. & Ryan, R. M. (2002). Handbook Of Self-Determination Research. Rochester, NY: University Of Rochester Press.

Diener, E., Scollon, C. N., & Lucas, R. E. (2009). The evolving concept of subjective well-being: The multifaceted nature of happiness. Social Indicators Research Series, 39, 67-100.

Diener, E., Wirtz, D., Tov, W., Kim-Prieto, C., Choi, D., Oishi, S., & Biswas-Diener, R. (2010). New Well-Being Measures: Short Scales To Assess Flourishing And Positive And Negative Feelings. Social Indicators Research, 97, 143–156.

Dükancı, Y. (2008). Çocuklarda Fiziksel Aktivite Ve Sağlık İlişkili Fiziksel Uygunluk Özelliklerinin Değerlendirilmesi. Muğla üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Anabilimdalı Yüksek Lisans Tezi, Muğla.

El Ansari, W., & Stock, C. (2010). Is The Health And Wellbeing Of University Students Associated With Their Academic Performance? Cross Sectional Findings From The United Kingdom. Int J Environ Res Public Health, 7,509–27.

Frederick, C.M. & Ryan, R.M. (1993). Differences In Motivation For Sport And Exercise And Their Relations With Participation And Mental Health. Journal of Sport Behaviour, 16, 124–145.

Frederick, C.M., Morrison, C., & Manning, T. (1996). Motivation To Participate Exercise Affect And Outcome Behaviors Toward Physical Activity, Perceptual And Motor Skills, 82, 691-701.

Haase, A., Steptoe, A., Sallis, J.F., & Wardle, J. (2004). Leisure-Time Physical Activity In University Students From 23 Countries: Associations With Health Beliefs, Risk Awareness, And National Economic Development. Preventive Medicine, 39, 182-190.

Keyes, C.L., Shmotkin, D., & Ryff, C. D. (2002). Optimizing Well-Being: The Empirical Encounter Of Two Traditions. Journal Of Personality And Social Psychology, 82(6), 1007.

Kingston, K.M., Horrocks, C.S. &  Hanton, S. (2006). Do Multidimensional İntrinsic And Extrinsic Motivation Profiles Discriminate Between Athlete Scholarship Status And Gender?, European Journal Of Sport Science, March, 6(1), 53-63.

Landry, J.B. & Solmon, M.A. (2004). African American Women's Self-Determination Across The Stages Of Change For Exercise. Journal Of Sport And Exercise Psychology, 26, 457-469.

Lowther, M., Mutrie, N., & Scott, E.M. (2007). Identifying Key Processes Of Exercise Behaviour Change Associated With Movement Through The Stages Of Exercise Behaviour Change. Journal of Health Psychology,12, 261-272.

Mainous, III A.G., Baker, R., Koopman, R. J., Saxena, S., Diaz, V. A., Everett, C. J., & Majeed, A. (2007). Impact Of The Population At Risk Of Diabetes On Projections Of Diabetes Burden İn The United States: An Epidemic On The Way.Diabetologia, 50(5), 934-940.

Markland, D. & Tobin, V. (2004). A Modification Of The Behavioral Regulation In Exercise Questionnaire To Include An Assessment Of Amotivation. Journal of Sport and Exercise Psychology, 26, 191-196.

Miçooğulları, B. O., Cengiz, C., Aşçı, F. H., & Kirazcı, S. (2010). Genç Yetişkin Bireylerin Egzersiz Öz Yeterlik Ve Egzersize Bakış Açılarının Cinsiyet Ve Egzersiz Davranışı Değişim Basamaklarına Göre İncelenmesi. Spor Bilimleri Dergisi, 21(2), 49-59.

Mullan, E., & Markland, D. (1997). Variations In Self-Determination Across The Stages Of Change For Exercise In Adults, Motivation And Emotion, 21, 349-362.

People, H. (2010). United States Department of Health and Human Services, 2000. Healthy people 2010, Understanding and improving health.

Rose, E.A., Parfitt, G., & Williams, S. (2005). Exercise Causality Orientations, Behavioural Regulation For Exercise And Stage Of Change For Exercise: Exploring Their Relationships. Psychology of Sport and Exercise, 6,399-414.

Ryan, R.R. &  Deci, E.L. (2000). Self-Determination Theory and the Facilitation of Intrinsic Motivation, Social Development, and Well-Being. American Psychologist, 55, 68-78