ÖZEL EĞİTİM ÖĞRETMENLERİNİN OTİZMLİ ÇOCUKLARLA İLETİŞİM YOLLARININ İNCELENMESİ

Abstract

AN INVESTIGATION OF SPECIAL EDUCATION TEACHERS’ COMMUNICATION STRATEGIES TO CHILDREN WITH AUTISM

The purpose of this study is to investigate the communication strategies to children with autism. A case study method, which is widely known in a qualitative research tradition, was chosen in the study. Purposive sampling is adapted in the study. The sample of the study consists of five teachers working at center of special education and rehabilitation. The data of the study were collected with a semi-structured interview form, which included six open-ended questions, prepared by the researchers. The data are processed by qualitative analysis and classified under the categories. Based on the data, communication strategies vary according to the characteristics of children with autism.

Keywords: Autism, Communication to Children with Autism, Special Education, Case Study Method

ÖZET

Otizmli çocuklarla iletişim yollarının araştırılması amacıyla gerçekleştirilen bu çalışmanın yöntemi, daha çok nitel araştırmalarda kullanılan özel durum araştırma yöntemidir. Araştırmanın katılımcıları, amaçlı örnekleme çeşitlerinden uygun durum örnekleme yolu ile belirlenmiştir. Katılımcıları, Trabzon ve Samsun illerinde özel eğitim ve rehabilitasyon merkezinde görev yapmakta olan farklı uzmanlık alanlarından beş öğretmen oluşturmaktadır. Araştırma verileri yarı yapılandırılmış görüşme tekniği ile elde edilmiştir. Bu amaçla, araştırmacılar tarafından altı açık uçlu sorudan oluşturulan yarı yapılandırılmış görüşme formu uygulanmıştır. Elde edilen veriler nitel analize tabi tutulmuş ve kategoriler altında sınıflandırılarak sunulmuştur. Araştırma bulgularına göre, otizmli çocuklarla kullanılan iletişim yolları otizmli çocukların özelliklerine göre değişmekte, kullanılacak iletişim yollarını otizmli çocukların özellikleri belirlemektedir.

Anahtar Kelimeler: Otizm, Otizmli Çocuklarla İletişim, Özel Eğitim, Özel Durum Yöntemi

KAYNAKÇA

Altun, E. (2003). Genetik  Faktörler ve Otizm, Türkiye 29 mayıs 2010’ da www.todev.org adresinden alınmıştır.

Anonim, (2010a). Autism Society of America, 28 Mayıs 2010’da http:// www. Autism society .org autism  adresinden alınmıştır.      

Anonim, (2010b). Çocukların Eğitiminde Teach Yaklaşımı, 30 Mayıs 2010’ da http:// www. rehabilitasyon .com adresinden alınmıştır.

APA (American Psychiatric Association), (2000). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, Text Revision (4th ed.), Washington, DC: American Psychiatric Association.

Ayta, S. ve Korkmaz, B. (2010). Otizm Ve Nörolojik Yönleri, www.noroloji.org.tr 01.06.2010 tarihinde indirilmiştir.

Bauminger, N.,  Shulman, C. ve Agam, G. (2003). Peer Interaction and Loneliness in High-Functioning Children with Autism, Journal of Autism and Developmental Disorders, 33, (5), 489 – 507.

Berrakçay, O. (2008). Müziğin Bir Yaygın Gelişimsel Bozukluk Tipi Olan Otizmde Ortaya Çıkan Problemli Davranışlar Üzerindeki Etkisi: Ritim Uygulaması Çerçevesinde 4 Örnek Olay, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü, Müzikbilimleri Anabilim Dalı, İzmir.  

Birkan, B. (2009). Otizmi Olan Çocuklar ve Eğitimi, G. Akçamete (Ed.), Genel Eğitim Okullarında Özel Gereksinimi Olan Öğrenciler ve Özel Eğitim, Ankara: Kök Yayıncılık.

Durukan, İ. ve Türkbay, T. (2008). Otizmde Ortak Dikkat Becerileri: Gözden Geçirme, Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 15 (2), 117 - 126.

Ege, P. (2006). Farklı Engel Gruplarının İletişim Özellikleri ve Öğretmenlere Öneriler, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 7 (2), 1 - 23.

Ekiz, D. (2009). Eğitimde Araştırma Yöntem ve Metodlarına Giriş, Ankara: Anı Yayıncılık.

Ekiz, D. (2013). Bilimsel Araştırma Yöntemleri, (3. Baskı), Ankara: Anı Yayıncılık

Ersöz, Ü. A. (2006). Sanat Eğitiminin Otizmli Çocukların Duyusal Problemleri Üzerine Etkisinin İncelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Güzel Sanatlar Eğitimi Ana Sanat Dalı, Edirne.

Gür, M. (2009). Otizm: Başka Bir Dünya Başka Bir Kültür, 31 Mayıs 2010’da  http://www.ozelegitimsitesi.com adresinden alınmıştır.

Kalyoncu, M. (2009). Karşılıklı Yoğunlaştırılmış Etkileşim Yönteminin Otizmli Çocuklarda İletişim Becerilerinin Gelişimine Etkisinin Değerlendirilmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.

Kanne, S. M.,   Gerber, A. J., Quirmbach, L. M.,  Sparrow, S. S.,  Cicchetti, D. V. ve Saulnier, C. A. (2011). The Role of Adaptive Behavior in Autism Spectrum Disorders: Implications for Functional Outcome, Journal of Autism and Developmental Disorders, 41, 1007 - 1018.

Keçeli, B. (2008). Akademik Başarının Arttırılmasında Aile Katılımı, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 9 (1), 69-83.

Keen, D., Sigafoos, J. ve Woodyatt, G. (2001). Replacing Prelinguistic Behaviors with Functional Communication, Journal of Autism and Developmental Disorders, 31, (4),  385- 398.

MEB, (2005). Milli Eğitim Bakanlığı Özel, Özel Eğitim Kursları Yönetmeliği, Resmi Gazete, (s.25883).

Özbey, Ç. (2009). İletişim Becerilerinin Öğretimi, İstanbul: Ya-Pa Yayınları.

Özdemir, S. (2007). Sosyal Öyküler: Otistik Çocuklara Yönelik Bir Sağaltım, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 8 (2), 49 – 62.

Randi, J.,   Newman, T. ve Grigorenko, E. L. (2010).  Teaching Children with Autism to Read for Meaning: Challenges and Possibilities, Journal of Autism and Developmental Disorders,  40, 890–902.

Saban, A. ve Koçbeker, B. N. (2005). Otistik Bir Çocuğun Yabancı Dil Öğrenimine İlişkin Örnek Olay İncelemesi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Konya.

Sökmen, N. (2010). Otizm, Eğitimde Yansımalar, 20 (27), 24 – 27.

Sucuoğlu, B., Akıncı, A., Gümüşcü, Ş. ve Pişkin, Ü. (1998). Otistik Çocuklar ve Eğitimleri, 01 Haziran 2010’ da http://www.ozelegitimsitesi.com adresinden alınmıştır.

Top, Ü.F. (2009). Otistik Çocuğa Sahip Ailelerin Yaşadıkları Sorunlar ile Ruhsal Durumlarının Değerlendirilmesi: Niteliksel Araştırma, Çocuk Dergisi, 9 (1), 34 - 42.